[И. Р. Чамагић]

PDF/ A (228 listova)

Za pouzdanost i sigurnost procesne opreme naročito je važno da se obuhvate korektno utvrđeni parametri osobina materijala i zavarenih spojeva i da se sakupe podaci o uslovima eksploatacije. Vek postrojenja je uslovljen dobrom konstrukcijom, materijalom odgovarajućih osobina i kvaliteta, kvalitetno izabranom i dobro sprovedenom tehnologijom zavarivanja i prikladnom tehnologijom u proizvodnji, pod uslovom da opterećenja budu u skladu sa očekivanim. Značajni podaci o tome treba da se dobiju i iz analize eksploatacijskih oštećenja. Praćenje promena na konstrukcionim materijalima i njihovim zavarenim spojevima u uslovima eksploatacije se praktično sprovodi tokom celokupnog radnog veka, i to pri planiranim i vanrednim remontima, za potrebe rekonstrukcije i revitalizacije procesne opreme u slučaju havarijskih otkaza. Praćenje i kontrola osobina konstrukcionih materijala i zavarenih spojeva kod visokotemperaturski opterećenih delova, izloženih i visokom pritisku u koroziono aktivnim sredinama, predstavlja osnovni pokazatelj pouzdanosti njihovog rada. Dugogodišnji eksploatacioni period predmetne posude pod pritiskom (reaktora) kao i posledice bombardovanja, prouzrokovali su određena oštećenja na plaštu reaktora. Pojava ovih oštećenja su zahtevala vrlo ozbiljan pregled same konstrukcije reaktora, kao i sanaciju oštećenih delova. Sanacija reaktora je uključivala i zamenu dela plašta reaktora novougrađenim materijalom. Uticaj vremena eksploatacije i temperature na mehaničkoeksploatacione i strukturne osobine osnovnog metala reaktora je analiziran ispitivanjem uzoraka eksploatisanog osnovnog metala i novog osnovnog metala. Analiza je obuhvatila i ispitivanje mehaničko-eksploatacionih i strukturnih osobina zavarenog spoja eksploatisani osnovni metal-novi osnovni metal. Eksperimentalno dobijeni rezultati mehaničko-eksploatacijskih ispitivanja predstavljaju neophodne polazne podatke za proračun i definisanje kritičnih mesta na samoj posudi pod pritiskom, njeno ispitivanje pri probi hladnim vodenim pritiskom i u eksploataciji (radnim uslovima). Dobijeni rezultati ispitivanja i njihova analiza treba da daju praktičan doprinos oceni uticaja eksploatacionih uslova na ponašanje osnovnog metala, komponenti zavarenog spoja i same posude pod pritiskom (reaktora), a sve u cilju procene integriteta i preostalog veka konstrukcije, kao i revitalizacije i produženja radnog veka procesne opreme izrađene od čelika za rad na povišenim temperaturama. Na osnovu prezentiranog predmeta, cilja, kao i metoda istraživanja i ispitivanja, očekuje se da osnovni doprinos ove disertacije bude u implementaciji izvedenih istraživanja, kao i u definisanju osnovnih parametara i kriterijuma prihvatljivosti, koji će omogućiti sigurnost u eksploataciji komponenti postrojenja procesne opreme namenjene za rad u uslovima delovanja povišenog pritiska i povišenih temperatura.

Collecting of exploitation conditions data and consideration of correctly identified material property parameters is particularly important for processing equipment safety and reliability. Plant life is conditioned with proper construction, materials with corresponding properties and quality, appropriately chosen and conducted welding technology and appropriate manufacturing technology, under condition that loads are according to expected. Significant data on the topic should be obtained by the exploitation damages analysis. Tracking of changes on structural materials and their welded joints in exploitation conditions is practically conducted during overall life, in process of planed and emergency overhaul, for the processing equipment reconstruction and revitalization in case of the failure. Tracking and control of structural materials and welded joints properties of high temperature loaded parts, submitted to high pressure in active corrosion environments, represents basic reliability indicator. Long-term exploitation period of the pressure vessel (reactor), as well as bombing consequences, caused certain damages on the reactor jacket. Appearance of these damages required thorough inspection of the reactor structure, as well as sanation of damaged parts. The reactor sanation included replacement of the part of reactor jacket with newly installed material. Influence of exploitation time and temperature to mechanically-exploitational and structural properties of the reactor base metal was analyzed by testing of exploited base metal samples and new base metal samples. The analysis included testing of mechanicallyexploitational and structural properties of welded joint of exploited base metal-new base metal. Experimentally obtained results of mechanically-exploitational testing represent necessary baseline data for calculation and defining of critical points on the pressure vessel itself, during its cold water pressure testing and in exploitation (working conditions). Obtained testing data and its testing should give practical contribution for evaluation of exploitation conditions influence on base metal behavior, welded joint behavior and behavior of pressure vessel (reactor) itself, all in order to estimate integrity and remaining life of the structure, as well as for revitalization and extension of life of processing equipment made of steel for high temperature exploitation. Based on presented case, goal, as well as the research and the testing method, it is expected that basic contribution of this dissertation would be implementation of conducted research, as well as defining of basic acceptability parameters and criterions that will enable exploitation safety of processing equipment components designed for operation in high pressure and temperature conditions.

reaktor, integritet i preostali vek, energija stvaranja prsline, energija širenja prsline, parametri mehanike loma, parametri visokocikličnog zamora, parametri rasta zamorne prsline, deformacijsko i naponsko stanje

reactor, integrity and remaining life, crack initiation energy, crack propagation energy, fracture mechanics parameters, high-cycle fatigue parameters, fatigue crack propagation parameters, stress and strain state

Текст